Dencun Yükseltmesinin Ethereum İçin Anlamı

Dencun olarak adlandırılan sıradaki büyük Ethereum yükseltmesi, 13 Mart'ta TSİ 16:55'te etkinleştirilecek. Ethereum geliştiricileri, 2023'de Shapella ve 2022'de Merge yükseltmeleriyle köklü değişikliklere imza atmıştı. Dencun ile birlikte, kullanıcıların sıkıntı çektiği Katman-2 işlem maliyetlerinin düşmesi bekleniyor. Bu yükseltme, özellikle çok sayıda işlem üreten Blockchain tabanlı oyunlar ve makine öğrenimi uygulamaları için yol açıcı olacak.

Dencun yükseltmesi nedir?

Dokuz farklı EIP içeren Dencun yükseltmesi, Ethereum ekosisteminde ölçeklenebilirlik, verimlilik ve güvenliği güçlendirmeye yönelik önemli bir değişimi vurguluyor. En önemlisi olan EIP-4844, Katman-2 ağları üzerinde etkileşim maliyetlerini düşürecek. Bu sayede, özellikle Arbitrum, Base, zkSync ve Scroll gibi ağlardaki kullanıcılar kuruş maliyetle işlem yapabilecekler.

DL News'e konuşan Base'in yazılım mühendisi olan Roberto Bayardo'ya göre, "Genel olarak, EIP-4844 tüm Ethereum L2'lerin kapasitesini artırıyor, ücretleri düşürüyor ve tüm ekosistemin verimini artırıyor."

Katman 2 ağları (L2), Ethereum ağının üzerine inşa edilen ikincil blok zincirleridir. Bu ağlar, işlem hacimlerini ölçeklendirmek için işlemleri paketleyip sıkıştırarak çalışır. Bu işlemler, asıl doğrulama zincirinin dışında gerçekleşir, ancak sonuçları ana Ethereum blok zincirinde yer alır. Ancak, sıkıştırmaya rağmen, işlemleri işleyen operatörler, Katman 2 verilerini sonsuza kadar saklar ve bu, donanım gereksinimlerini artırır ve daha sonra kullanıcılara daha yüksek işlem veya gaz ücretleri olarak yansır. Ücretlerin %90'ından fazlası bu veri depolamadan kaynaklanır.

Dencun güncellemesi bu durumu değiştirecek ve Katman 2 ağlarıyla ilgili bilgileri, kalıcı veriler yerine geçici, daha verimli bir şekilde depolanan "bloblar" aracılığıyla temel Ethereum blok zincirine ekleyecek.

Fidelity Digital Assets'e göre, "L2'lerde depolanan her bir veri baytı yaklaşık 16 gas'a mal olmaktadır. Bloblar ve blob verileri için yeni bir ücret piyasasının tanıtılması, gas maliyetini depolanan veri baytı başına 1'e düşürmektedir."

Bu da gaz maliyetinde önemli bir azalmaya işaret ediyor. Ancak, Ethereum ana blok zincirindeki kullanıcılar veya Katman 1 kullanıcıları, güncelleme sonrasında Katman 2 ağlarında bulunan daha düşük ücretlerden fazla yararlanamayacaklar.

"Blockchain oyunlarında, üretken sanatta, yapay zekada veya yeni sürprizlerde yeni büyümeyi içerebilir"

Offchain Labs ürün pazarlama lideri David Dennis, azalan işlem maliyetlerinin pratik olmayan kullanım senaryolarını pratik hale getirebileceğini söylüyor. Bu uygulamalar yapıları gereği her gün sayısız işlem yapma ihtiyacı duyar. Yine de, Scroll araştırmacısı Toghurl Maharramov, riskleri göz ardı etmiyor:

Bildiğimiz temel riskler, protokole yeni ilkellerin eklenmesi ve bunun sonucunda da bu ilkellerden kaynaklanabilecek hatalardır.

Ethereum artık daha rekabetçi

Grayscale'in 23 Şubat tarihli "Ethereum'un Yetişkinliğe Dönüşü: "Dencun" ve ETH 2.0" raporunda yer verdiği üzere, "Şu anda, Ethereum'un performansı yavaş işlem hızı, düşük verimlilik ve kullanıcılar için yüksek maliyetler nedeniyle engellenmektedir. 22 Şubat tarihinde ortalama işlem ücretleri 2,3 dolar civarında olan Ethereum, Solana gibi alternatiflere kıyasla önemli ölçüde daha pahalıdır. Bu durum, son kullanıcıların başka zincirlere yönelmesini tehdit etmektedir."

Rapor, Dencun güncellemesinin Ethereum'un ölçeklenebilirlik açısından daha hızlı zincirlerle rekabet edebilmesine yardımcı olacağına da yer veriyor.

Fidelity ise Ethereum ağındaki son değişikliklerin, Ethereum'u rakiplerinden ayırmanın yanı sıra, genel amaçlı bir blok zincirinden, Katman 2 ağları için küresel bir veritabanına geçişe yardımcı olabileceğini belirtti. Fidelity, Dencun güncellemesinin başarısını ölçmenin en iyi yolunun, aktif adresler gibi bir metrik aracılığıyla Katman 2 kullanıcılarının sayısını izlemek olduğunu ifade ediyor.

Diğer iyileştirmeler:

Dencun'da dokuz farklı EIP yer alacak;

1153: Geçici Depolama İşlem Kodları—Akıllı sözleşmelerdeki geçici durum değişiklikleri için geçici depolama işlem kodlarını uygulayarak verimliliği ve güvenliği artırır.
4788: EVM'deki işaret bloğu kökü—Uygulamaların doğrulayıcı durumunu doğrulamasına izin verir, bu da staking protokollerindeki güven varsayımlarını azaltabilir.
5656: MCOPY—Bellek Kopyalama Talimatı—Belirli işlemler için yakıt maliyetlerini düşürmeyi ve yürütme hızını artırmayı amaçlayan, bellek alanlarını verimli bir şekilde kopyalamak için yeni bir talimat sunar.
6780: SELFDESTRUCT yalnızca aynı işlemde—Kendi kendini yok etme işlevinin çalışma şeklini değiştirerek onu verkle ağacı uygulaması için geleceğe hazır hale getirir.
7044: Sürekli Geçerli İmzalı Gönüllü Çıkışlar — Özellikle doğrulayıcı kümesinden çıkmak için staking işlemlerini basitleştirir.
7045: Maksimum Onay Ekleme Yuvasının Artışı— Onayların gönderilmesi için izin verilen süreyi artırır. Proof-of-Stake sisteminin güvenliğini artırır.
7516: BLOBBASEFEE işlem kodu—Bloblar için ücret pazarını oluşturur; mevcut gaz yapısına benzer mekanizma (1559).